Vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa – Cẩm nang kiến thức từ A đến Z
Bên cạnh phương thức vận chuyển quen thuộc như: đường bộ, đường biển, đường hàng không,.. thì vận chuyển hàng hoá đường thuỷ nội địa nổi lên như một chọn lựa chiến lược, phù hợp đối với địa lý sông ngòi chằng chịt tại Việt Nam.
Không chỉ mang lại ưu thế vượt trội về chi phí và tải trọng, mà phương thức đặc biệt này còn góp phần quan trọng vào việc giảm tải áp lực lên hệ thống giao thông đường bộ và hướng đến việc phát triển Logistics bền vững.
Bài viết dưới đây của Finlogistics sẽ cung cấp cho bạn đọc một cái nhìn toàn diện và chi tiết từ A đến Z về loại hình vận chuyển đường thuỷ nội địa, giúp các doanh nghiệp có thể đưa ra những quyết định vận chuyển tối ưu và hiệu quả nhất.
Vận chuyển hàng hóa đường thủy nội địa là gì?
Để có thể tận dụng được tối đa những lợi ích mà vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa mang lại, các doanh nghiệp cần phải nắm vững những kiến thức và quy định cơ bản về quy trình, cơ sở hạ tầng, loại hình vận chuyển và một số yếu tố ảnh hưởng.
#Khái niệm
Vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa là một hình thức vận tải, sử dụng phương tiện đường thủy (ví dụ tàu, ghe, sà lan, tàu kéo,…) để chuyên chở các loại hàng hóa trên hệ thống sông hồ, kênh rạch và vùng nước ven biển. Đây cũng là một bộ phận quan trọng của hệ thống giao thông vận tải quốc gia, kết nối những vùng sản xuất với các trung tâm tiêu thụ, các cảng biển quốc tế và những khu công nghiệp lớn.
Khác với vận tải đường biển quốc tế, phạm vi hoạt động của vận chuyển hàng hoá đường thuỷ nội địa sẽ bị giới hạn trong lãnh thổ quốc gia hoặc trên những tuyến đường thủy giáp ranh biên giới (theo thỏa thuận quốc tế). Với mạng lưới sông ngòi dày đặc ở Việt Nam, đặc biệt là Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long, thì vận tải đường thủy nội địa có tiềm năng và vai trò rất to lớn.
#Vai trò
Việt Nam đang sở hữu hơn 42.000km sông ngòi, kênh rạch, trong đó khoảng 17.000km có khả năng khai thác tuyến vận tải hàng hóa. Mạng lưới này kết nối với nhiều vùng kinh tế trọng điểm, tạo các điều kiện thuận lợi cho việc phát triển vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa nói riêng và kinh tế thương mại đất nước nói chung, bao gồm:
- Hỗ trợ phát triển nền kinh tế: Kết nối các vùng sản xuất nông nghiệp (ví dụ: Đồng bằng sông Cửu Long với lúa gạo, trái cây,…), sản xuất công nghiệp (các khu công nghiệp đặt dọc sông) với những cảng biển xuất khẩu và trung tâm tiêu thụ lớn (TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, TP. Hải Phòng,…)
- Giảm tải áp lực cho đường bộ: Vận tải đường bộ đang phải chịu nhiều áp lực lớn, gây ùn tắc giao thông và hạ tầng xuống cấp. Do đó, vận chuyển hàng hoá đường thuỷ nội địa chính là giải pháp hữu hiệu nhằm san sẻ gánh nặng này, đặc biệt đối với các loại hàng hóa cồng kềnh, hàng rời,… có khối lượng lớn
- Chi phí Logistics hợp lý: So với tuyến đường bộ, hàng hóa đường thuỷ nội địa thường có chi phí thấp hơn đáng kể (xét theo tấn/km), giúp các doanh nghiệp giảm thiểu chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam
- Phát triển bền vững: Vận tải đường thủy ít gây ô nhiễm môi trường hơn so với vận tải đường bộ (lượng khí thải CO2, tiếng ồn trên mỗi đơn vị hàng hóa thường thấp hơn)
>>> Xem thêm: Tham khảo dịch vụ vận chuyển hàng hóa đường bộ đi qua biên giới
#Điểm mạnh nổi bật
Vận chuyển hàng hoá đường thuỷ nội địa sở hữu khá nhiều ưu điểm nổi bật, khiến phương thức này trở thành sự lựa chọn tối ưu cho nhiều loại hàng hóa khác nhau:
- Chi phí thấp: Đây chính là ưu điểm lớn nhất, bởi chi phí vận chuyển trên mỗi đơn vị hàng hóa bằng đường thủy nội địa thường rẻ hơn khoảng từ 30 – 50% so với đường bộ, nhất là đối với quãng đường dài và hàng hóa khối lượng lớn. Điều này là đến từ việc tàu/sà lan có khả năng chở tải trọng rất lớn và khả năng sử dụng nhiên liệu hiệu quả cao
- Tải trọng lớn: Tàu/sà lan có thể chuyên chở hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tấn hàng hóa cùng một lúc, tương đương với hàng chục, hàng trăm xe tải lớn hoặc xe container. Phương thức này đặc biệt phù hợp với những mặt hàng siêu trường siêu trọng (hàng OOG), hàng tàu rời (than, quặng, cát, đá, xi măng, nông sản,…)
- An toàn cao: Tỷ lệ tai nạn giao thông đường thủy nội địa thấp lại hơn rất nhiều so với đường bộ. Những rủi ro hư hỏng hàng hóa trong quá trình vận chuyển cũng sẽ được giảm bớt, đặc biệt đối với hàng nguy hiểm, hàng dễ vỡ hoặc cần sự ổn định cao
- Thân thiện với môi trường: Lượng khí thải gây ô nhiễm và tiếng ồn trên mỗi tấn/km của phương thức vận chuyển đường thuỷ nội địa thấp hơn đáng kể so với đường bộ và đường sắt
- Giảm áp lực lên hạ tầng đường bộ: Điều này góp phần vào việc bảo vệ và kéo dài tuổi thọ của những tuyến đường bộ hiện nay
- Linh hoạt trong kết nối: Kết nối trực tiếp những vùng sâu bên trong khu vực nội địa với các cảng biển quốc tế, các khu công nghiệp lớn mà không cần phải trải qua nhiều khâu trung chuyển phức tạp bằng đường bộ
#Hạn chế cần lưu ý
Bên cạnh những điểm mạnh, thì vận chuyển hàng hoá đường thuỷ nội địa cũng đang tồn tại một số nhược điểm mà doanh nghiệp nên cân nhắc:
- Tốc độ khá chậm: So với đường bộ, đường sắt hay đường hàng không, tốc độ của vận tải thủy nội địa khá chậm. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến thời gian giao hàng, đặc biệt đối với những mặt hàng cần gấp hoặc có vòng đời ngắn
- Hạn chế về mạng lưới và tính linh hoạt: Vận tải đường thủy chỉ có thể hoạt động được trên những tuyến sông ngòi, kênh rạch có đủ độ sâu và tĩnh không cầu. Hơn nữa, hàng hóa thường sẽ phải kết hợp với vận tải đường bộ ở chặng đầu và chặng cuối (First and Last Mile), khiến thời gian và chi phí trung chuyển tăng lên
- Phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên: Mực nước trên sông, thủy triều, bão lũ,… hoàn toàn có thể ảnh hưởng lớn đến lịch trình và khả năng lưu thông của các phương tiện tàu/sà lan
- Yêu cầu về cơ sở hạ tầng: Vận tải đường thuỷ nội địa cần có thêm hệ thống cảng và bến thủy nội địa đủ năng lực và trang thiết bị bốc xếp phù hợp
Hàng hóa đường thủy nội địa bao gồm những loại nào?
Với những đặc điểm về ưu điểm và nhược điểm kể trên, thì hoạt động vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa đặc biệt phù hợp đối với:
- Hàng rời (Bulk Cargo): Than, quặng, xi măng, cát, đá, clinker, phân bón, nông sản (lúa, ngô, sắn…), thức ăn cho chăn nuôi,…
- Hàng container: container rỗng hoặc hàng container vận chuyển từ cảng biển sâu vào nội địa và ngược lại
- Hàng siêu trường siêu trọng (OOG): cấu kiện công trình, trang thiết bị máy móc lớn,…
- Hàng chất lỏng: xăng dầu, hóa chất (đối với tàu/sà lan chuyên dụng),…
- Hàng giá trị không quá cao nhưng có khối lượng lớn: gạch ngói, vật liệu xây dựng,…
- Hàng hóa không yêu cầu quá gấp về mặt thời gian giao hàng
Hệ thống mạng lưới đường thủy nội địa chính tại Việt Nam
Hiện nay, Việt Nam có 9 tuyến đường thủy nội địa chính và được chia làm 3 khu vực như sau:
- Miền Bắc: Tập trung tại hệ thống sông Hồng – Hưng Yên, kết nối từ Thủ đô Hà Nội, TP. Hải Phòng, Quảng Ninh và một số tỉnh thành lân cận khác
- Miền Trung: Các tuyến sông thường ngắn và dốc, đổ thẳng ra biển, phục vụ chủ yếu cho vận chuyển hàng hóa nội tỉnh hoặc liên tỉnh gần bờ
- Miền Nam: Mạng lưới sông ngòi, kênh rạch chằng chịt và rất phát triển, đặc biệt là hệ thống sông Cửu Long, kết nối các tỉnh tại Đồng bằng sông Cửu Long với TP. Hồ Chí Minh và những cảng biển lớn như Cái Mép – Thị Vải. Đây cũng là khu vực có hoạt động vận chuyển đường thuỷ nội địa sôi động nhất cả nước
Ngoài ra, các cảng và bến thủy nội địa cũng đóng vai trò trung tâm trong việc tập kết, bốc dỡ hàng hóa và tạo điểm kết nối giữa vận chuyển đường thuỷ nội địa với những phương thức vận tải khác.
>>> Xem thêm: Dịch vụ nhập khẩu đường biển hàng quá khổ quá tải bằng container
Cơ sở hạ tầng và phương tiện vận tải đường thủy nội địa
Để hoạt động vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa diễn ra một cách hiệu quả, cần phải có sự đồng bộ, thống nhất giữa cơ sở hạ tầng và các phương tiện vận tải, bao gồm:
- Luồng lạch: Những tuyến sông ngòi, kênh rạnh cần được duy trì độ sâu, bề rộng và tĩnh không cầu theo tiêu chuẩn kỹ thuật để các loại phương tiện có tải trọng phù hợp có thể lưu thông một cách an toàn
- Cảng và bến thủy nội địa: Hệ thống cảng/bến cần phải được đầu tư hiện đại hóa các mục như: cầu bến, kho bãi, thiết bị bốc xếp (cần cẩu, xe nâng,…), đặc biệt là những cảng cạn (ICD) nhằm phục vụ hiệu quả tuyến vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa bằng container
- Phương tiện vận tải: Đa dạng về chủng loại (tàu, sà lan, tàu kéo, tàu tự hành, tàu chuyên dụng) và tải trọng. Hiện nay, với xu hướng đóng mới các loại sà lan có tải trọng lớn hơn, vỏ thép, hiện đại hóa đội tàu, nhu cầu sử dụng và mức độ an toàn sẽ được đảm bảo hơn
Quy trình thực hiện vận chuyển hàng hóa đường thủy nội địa chi tiết
Quy trình vận chuyển hàng hoá đường thuỷ nội địa thông thường bao gồm các bước chính sau:
- Bước 1 (Tiếp nhận yêu cầu và khảo sát): Đơn vị vận tải tiếp nhận thông tin về hàng hóa (loại, khối lượng, kích thước), điểm đi, điểm đến từ phía khách hàng. Sau đó, đơn vị tiếp tục tiến hành khảo sát tuyến đường, luồng lạch, khả năng tiếp cận cảng/bến tại điểm đi và điểm đến
- Bước 2 (Lập kế hoạch và báo giá): Dựa theo kết quả khảo sát, đơn vị vận tải sẽ lập kế hoạch chi tiết (lựa chọn phương tiện, lịch trình) và gửi lại báo giá cho khách hàng
- Bước 3 (Ký kết hợp đồng): Nếu hai bên đồng ý với những điều khoản thì sẽ bắt đầu ký hợp đồng vận chuyển
- Bước 4 (Tiếp nhận và bốc xếp hàng tại cảng đi): Hàng hóa được vận chuyển đến cảng/bến thủy nội địa. Đơn vị vận tải/cảng vụ sẽ phối hợp với chủ hàng để tiến hành kiểm đếm, tiếp nhận và thực hiện bốc xếp hàng hóa lên sà lan/tàu bằng những thiết bị phù hợp
- Bước 5 (Thực hiện vận chuyển): Sà lan/tàu bắt đầu hành trình di chuyển trên tuyến đường thủy nội địa theo lịch trình đã định trước
- Bước 6 (Giám sát hành trình): Đơn vị vận tải sẽ theo dõi vị trí và tình trạng của phương tiện, hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển
- Bước 7 (Làm thủ tục liên quan): Đối với một số loại hàng hóa hoặc tuyến đường đặc biệt, đơn bị có thể thay mặt khách hàng làm các thủ tục kiểm tra, kiểm soát tại các điểm quy định trên đường thủy
- Bước 8 (Bốc xếp và giao nhận hàng tại cảng đích): Khi đến cảng/bến đích, hàng hóa sẽ được bốc dỡ. Đơn vị vận tải phối hợp với người nhận hàng để bàn giao, kiểm kê và hoàn thành các thủ tục giao – nhận
- Bước 9 (Thanh toán và quyết toán): Hoàn tất nghĩa vụ thanh toán theo hợp đồng đã định
Những yếu tố ảnh hưởng tới chi phí vận chuyển đường thủy nội địa
Chi phí thực hiện vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa phụ thuộc khá nhiều vào những yếu tố, ví dụ:
- Phân loại hàng hóa: Hàng tàu rời, hàng container, hàng siêu trường siêu trọng sẽ có từng cách tính chi phí khác nhau
- Khối lượng và kích thước hàng hóa: Khối lượng càng lớn, chi phí trên mỗi tấn/đơn vị sẽ càng giảm
- Quãng đường vận chuyển: Khoảng cách giữa điểm đi và điểm đến là bao nhiêu?
- Tuyến đường vận chuyển: Độ sâu của luồng lạch là bao nhiêu? Có qua nhiều cầu hay không? Có các loại phí/lệ phí tuyến đường hay không?
- Phân loại và kích thước phương tiện: Sà lan có tải trọng lớn hay nhỏ? Tàu kéo hàng hóa đường thuỷ nội địa công suất bao nhiêu?…
- Chi phí bốc xếp tại cảng đi và cảng đến: Tùy thuộc vào từng loại hàng, trang thiết bị sử dụng, biểu phí của cảng/bến,…
- Một vài chi phí khác: Phí luồng, phí neo đậu, phí giám sát, phí bảo hiểm hàng hóa,…
- Điều kiện thị trường và thời điểm vận chuyển: Cung – cầu vận tải, yếu tố thời tiết, mùa vụ,…
Tại sao nên chọn dịch vụ vận chuyển đường thuỷ nội địa tại Finlogistics?
Đến với Finlogistics, khách hàng sẽ được trải nghiệm dịch vụ vận chuyển đa phương thức chất lượng, trong đó có vận chuyển đường thuỷ nội địa. Với cam kết về chất lượng dịch vụ, sự an toàn và hiệu quả, chúng tôi luôn hướng tới việc xây dựng mối quan hệ đối tác lâu dài và đáng tin cậy với các khách hàng:
- Tiếp nhận và xử lý thông tin kịp thời và đầy đủ giữa các bên liên quan, giúp khách hàng luôn nắm bắt được tình trạng của lô hàng
- Đội ngũ chuyên viên giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp trong từng khâu làm việc và am hiểu rõ về quy trình vận chuyển hàng đường thuỷ nội địa
- Năng lực vận chuyển đa dạng, với nhiều loại hàng hóa, bao gồm cả hàng tàu rời, hàng nguyên cont (FCL) và hàng quá khổ quá tải,… đáp ứng đa dạng nhu cầu của nhiều khách hàng.
- Tuyến khai thác vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa hiệu quả, kết nối giữa vùng tiêu thu với các trung tâm kinh tế và khu công nghiệp lớn của cả nước
- Tối ưu hóa thời gian vận chuyển và chi phí cạnh tranh hơn so với đường bộ, đặc biệt đối với hàng hóa có số lượng lớn
- Đảm bảo an toàn cho hàng hóa và độ tin cậy trong suốt hành trình vận chuyển trên đường thủy.
- Quy trình làm việc minh bạch, rõ ràng và hiệu quả, từ lúc tiếp nhận thông tin cho đến hoàn tất giao – nhận và thanh toán
>>> Xem thêm: Khai thác dịch vụ vận chuyển hàng hóa đường bộ mới nhất
Tổng kết
Trên đây là tất cả những kiến thức, thông tin hữu ích về vận chuyển hàng hóa đường thuỷ nội địa mà Finlogistics muốn gửi đến cho bạn đọc. Nếu có nhu cầu sử dụng dịch vụ của chúng tôi, bạn hãy liên hệ ngay đến số hotline: 0963.126.995 (Mrs.Loan) để được đội ngũ chuyên viên tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất nhé.
Finlogistics
Thông tin liên hệ:
- Hotline: 0243.68.55555
- Phone/Zalo: 0963.126.995 (Mrs.Loan)
- Email: info@fingroup.vn
