Hầu hết, hiện nay mọi người đều xem Logistics như là một chuỗi hoạt động liên quan đến quá trình quản lý, phân phối và vận chuyển hàng hóa, sản phẩm bằng nhiều phương thức, từ nơi sản xuất cho đến nơi tiêu thụ. Tuy nhiên, có một khái niệm cũng tồn tại song song cùng với hình thức Logistics truyền thống này, đó chính là dịch vụ hậu cần ngược.

Theo đó, các công ty, doanh nghiệp cũng phải đảm bảo vận hành tốt hoạt động Logistics theo hướng ngược trở lại, từ nơi tiêu thụ cuối cùng trở về đến nơi sản xuất. Tất cả nhằm mục đích giữ cho hành trình vòng đời của sản phẩm được diễn ra thông suốt. Vậy hoạt động này cụ thể là như thế nào? Hãy để Finlogistics giải đáp nỗi thắc mắc này giúp cho bạn nhé!!!

(29/10/2023)

Khái niệm chung về dịch vụ hậu cần ngược

Reverse Logistics là gì?

Dịch vụ hậu cần ngược (dịch từ tiếng anh là Reverse Logistics) còn được gọi với cái tên khác là Logistics ngược hay Logistics thu hồi. Đây được xem là quá trình lên kế hoạch, tiến hành thực hiện và kiểm soát một cách hiệu quả dòng chảy của nguyên vật liệu, bán thành phẩm và những thông tin có liên quan khác, từ các điểm tiêu thụ hàng hóa, đến điểm xuất xứ (nơi sản xuất) với mục đích thu hồi lại giá trị hoặc đưa ra cách xử lý phù hợp.

Nói một cách khác đơn giản hơn, Reverse Logistics là bao hàm của tất cả những hoạt động liên quan đến việc thu hồi, bảo trì, sửa chữa, nâng cấp và tái chế hàng hóa, sản phẩm hay nguyên vật liệu, khi chúng đã có dấu hiệu bị hư hỏng và không thể đáp ứng tốt những yêu cầu của người tiêu dùng.

Lấy một ví dụ về Reverse Logistics thường thấy: những hãng xe ô tô lớn sẽ tiến hành thu hồi hàng loạt các mẫu xe mà họ đã tung ra thị trường, bởi vì các sự cố về kỹ thuật; hoặc các hãng đồ điện tử thu hồi những sản phẩm điện thoại do dính lỗi phần mềm, lỗi về pin;… Tất cả các sản phẩm sẽ được nhà sản xuất thu hồi lại để có thể xử lý, khắc phục những sự cố cũng như sẽ gửi lại cho người tiêu dùng các phiên bản hoàn thiện và chất lượng nhất.

Reverse Logistics quan trọng như thế nào?

Theo một báo cáo của tổ chức WTO vào năm 2017, chi phí dành cho Reverse Logistics chiếm đến khoảng 0,5% đến 1% trong tổng thu nhập quốc nội GDP của nước Mỹ. Bên cạnh đó, có gần 54% người tiêu dùng khá ngại việc mua hàng hóa trên mạng nói chung và những trang website mua sắm trực tuyến nói riêng. Lý do là bởi quá trình đổi trả lại hàng rất khó khăn và phức tạp. Hơn nữa, chi phí để thực hiện việc thu hồi hàng hóa có thể cao hơn từ 2 đến 3 lần, so với việc xuất khẩu hàng hóa sang nước ngoài.

Do đó, Logistics ngược sẽ có thể hỗ trợ đẩy mạnh cho Logistics xuôi (Logistics thông thường). Trong quá trình vận hành chuỗi Logistics xuôi, khi sản phẩm đã được phân phối đến nơi tiêu thụ nhưng lại bị hoàn trả về vì nhiều lý do khác nhau, thì vai trò của dịch vụ hậu cần ngược lại trở nên vô cùng quan trọng. Nó giúp cho những sản phẩm, nguyên vật liệu được sửa chữa và phục hồi nhanh chóng, để được đưa trở về kênh Logistics xuôi một cách kịp thời và hiệu quả.

Một chuỗi Reverse Logistics thành công còn giúp cho các công ty, doanh nghiệp chủ quản giảm thiểu được những chi phí kinh doanh. Bởi lẽ, người ta sẽ tính toán ra được khoảng cách thu hồi hàng hóa, sản phẩm tối thiểu, từ đó có thể cắt giảm tối đa những loại chi phí khi tiến hành thu hồi hàng lỗi. Ngoài ra, các doanh nghiệp còn có thêm một số nguồn thu khác từ: việc tái chế hoặc tái sử dụng bao bì sản phẩm; giữ lại những bộ phận vẫn còn sử dụng được của sản phẩm (đã bị loại bỏ); bán lại những sản phẩm đã qua sử dụng (vẫn còn giá trị sử dụng);…

║Xem thêm: Quá trình nhập khẩu hàng hóa tiểu ngạch cần chú ý những điều gì?  

Do đó, Reverse Logistics trong thời đại ngày nay đang dần trở thành một trong những tiêu chuẩn quan trọng, song song với chiến lược quản lý chuỗi cung ứng của các công ty, doanh nghiệp. Reverse Logistics còn giúp tạo sự thiện cảm của các khách hàng đối với doanh nghiệp chủ quản. Người tiêu dùng sẽ cảm thấy hài lòng với dịch vụ của công ty, doanh nghiệp khi sản phẩm của họ đã được sửa chữa và bảo dưỡng tốt theo đúng thời hạn.

Cùng với sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của những sản phẩm công nghệ, thì nhu cầu tiêu dùng của khách hàng cũng biến đổi theo từng ngày. Kéo theo đó khiến cho vòng đời của các sản phẩm trở nên ngắn hơn so với trước. Các công ty, doanh nghiệp cần liên tục sáng tạo và đưa ra những thay đổi, nâng cấp về công nghệ mới nhằm mục đích thu hút khách hàng tiềm năng và đạt được những mục tiêu kinh doanh quan trọng. Và dịch vụ hậu cần ngược chính là một trong những giải pháp hữu hiệu. 

Chính vì những lí do này đã khiến cho những chuỗi Reverse Logistics diễn ra ngày càng nhiều và đa dạng hơn. Cũng dễ hiểu, vì thời gian phát triển, thử nghiệm sản phẩm ít đi, kéo theo đó là những lỗi phát sinh tiềm ẩn mà khi đưa vào sử dụng thực tế, được cộng đồng người dùng đông đảo trải nghiệm, thì các doanh nghiệp mới bắt đầu nắm bắt được. Khi tình trạng ở trên trở nên xảy ra phổ biến, thì để đảm bảo sự hài lòng cho khách hàng, các công ty, doanh nghiệp cần có những chiến lược Reverse Logistics nhanh chóng, không chỉ là hiện tại mà còn cho cả tương lai.

Phân loại Reverse Logistics

Dựa theo cấu trúc

Nếu dựa vào cấu trúc, thì chuỗi dịch vụ hậu cần ngược sẽ bao gồm hai loại chính là: cấu trúc tập trung (Centralized Structure) và cấu trúc phi tập trung (Decentralized Structure).

Dựa theo thành phần

• Quản lý đổi trả sản phẩm: quy trình này giúp giải quyết việc đổi trả lại sản phẩm từ tay khách hàng hoặc tránh việc trả lại hàng ngay từ lúc đầu. Hoạt động này phải được thực hiện đơn giản, nhanh chóng và có thể nhìn thấy cũng như được kiểm soát. Khách hàng sẽ có thể đánh giá một công ty, doanh nghiệp dựa trên những chính sách hoàn trả và tái hoàn chi phí sản phẩm.
• Chính sách và thủ tục hoàn trả (RPP): những chính sách liên quan đến lợi nhuận mà một công ty, doanh nghiệp chia sẻ với khách hàng chính là RPP của công ty đó. Do đó, những chính sách này phải rõ ràng, cụ thể và nhất quán, hơn nữa những nhân viên của doanh nghiệp cũng nên tuân thủ chúng.
• Tái sản xuất hoặc tân trang sản phẩm: có một loại dịch vụ hậu cần ngược khác bao gồm: tái sản xuất, tân trang và phục hồi sản phẩm. Những hoạt động này sẽ tiến hành sửa chữa, xây dựng hoặc làm lại mới sản phẩm. Các công ty, doanh nghiệp sẽ thu hồi các bộ phận hoặc nguyên vật liệu có thể thay thế hoặc tái sử dụng từ những sản phẩm khác. Điều này còn được gọi là quá trình “ăn thịt” các bộ phận. Công việc tái tạo sản phẩm bao gồm tháo rời, làm sạch và lắp ráp lại.

• Quản lý tái sử dụng bao bì: hình thức hậu cần ngược này sẽ tập trung vào việc tái sử dụng các nguyên vật liệu đóng gói sản phẩm, để giảm thiểu các chất thải và việc thải bỏ những chất liệu có giá trị.
• Sản phẩm chưa bán được: dịch vụ hậu cần ngược giúp những mặt hàng chưa bán được của các nhà bán lẻ được phép trả lại cho phía nhà sản xuất (hoặc nhà phân phối). Những loại sản phẩm trả lại này, nguyên nhân có thể là do doanh số bán hàng kém, hàng hóa bị tồn kho lỗi thời hoặc bị từ chối giao nhận.
• Hết thời hạn sử dụng (EOL): khi một sản phẩm được cho là EOL, thì nó sẽ không còn hữu ích hoặc không thể hoạt động. Những sản phẩm này sẽ không còn đáp ứng được các nhu cầu của khách hàng hoặc sẽ được thay thế bằng những phiên bản mới và tốt hơn. Các nhà sản xuất thường tiến hành tái chế hoặc thải bỏ các sản phẩm đã hết giá trị và tuổi thọ. Vì vậy, những hàng hóa này sẽ tạo ra những thách thức lớn về môi trường trong tương lai cho các doanh nghiệp và quốc gia.
• Giao hàng không thành công: Khi quá trình giao hàng diễn ra không thành công, người giao hàng sẽ trả lại sản phẩm cho trung tâm phân loại, rồi lại về điểm xuất xứ của chúng. Mặc dù hơi hiếm gặp, nhưng một số trung tâm phân loại vẫn có thể xác định lý do tại sao không giao hàng thành công, sẽ khắc phục sự cố và gửi lại sản phẩm. 
• Sửa chữa và bảo trì sản phẩm: Trong một số thỏa thuận chung về sản phẩm, khách hàng và công ty bảo trì hoặc sửa chữa sản phẩm sẽ ngồi lại với nhau nếu có những vấn đề phát sinh. Trong một số trường hợp khác, công ty, doanh nghiệp sẽ bán sản phẩm bị hỏng đã được sửa chữa lại cho một người tiêu dùng khác.

║Xem thêm: Hướng dẫn quy định và cách sử dụng bảo hiểm hàng hóa mới nhất

So sánh giữa hoạt động Logistics thông thường vs dịch vụ hậu cần ngược

Nhằm để có thể thấy rõ hơn về sự khác biệt giữa Logistics ngược và quá trình Logistics thông thường, chúng ta hãy thử phân tích một vài yếu tố dưới đây:

Các bước trong quy trình thực hiện dịch vụ hậu cần ngược

Quá trình xây dựng Reverse Logistics

Một quá trình dịch vụ hậu cần ngược thành công nên được xây dựng thông qua 8 bước cần thiết như sau:

• Phân tích nguyên nhân, lý do tại sao hàng hóa, sản phẩm bị trả lại và đưa ra hình dung chi tiết quá trình thu hồi lại sản phẩm
• Dự kiến chi tiết tổng chi phí để tiến hành thu hồi sản phẩm
• Tìm hiểu và ghi lại mong đợi của khách hàng về tốc độ quá trình thu hồi sản phẩm
• Kiểm tra kỹ càng lại những nguyên vật liệu dùng để sản xuất ra những sản phẩm bị thu hồi và đáp ứng đơn đặt hàng của khách hàng dựa theo kế hoạch thu hồi đã lên sẵn
• Ngăn chặn những vấn đề phát sinh trong những yêu cầu của người tiêu dùng, chức năng sản phẩm cũng như số liệu kinh doanh của doanh nghiệp
• Đánh giá tất cả những lựa chọn thu hồi sản phẩm, trước khi chọn dịch vụ cung cấp một bên cung ứng thứ ba
• So sánh tất cả những lựa chọn thu hồi sản phẩm khả thi với nhu cầu kinh doanh của doanh nghiệp và kiểm tra lại những số liệu tham khảo từ những nhà cung ứng khác

Quá trình thực hiện Reverse Logistics

Chúng ta có thể tóm gọn quá trình làm dịch vụ hậu cần ngược thông qua 4 bước cơ bản như dưới đây:

Bước 1: Tập hợp 

Đây chính là quá trình triển khai những hoạt động thu hồi các mặt hàng, sản phẩm bị lỗi về nơi tập kết (địa điểm để phục hồi). Điều kiện để thực thi việc thu hồi ở đây khá đa dạng, ví dụ như: thu hồi những sản phẩm bị lỗi không bán được; những sản phẩm bị hỏng hoặc thiếu bao bì;…

Bước 2: Kiểm tra

Tại địa điểm thu hồi, công ty, doanh nghiệp chủ quản sẽ tiến hành phân loại, chọn lọc cũng như kiểm tra lại chất lượng của những sản phẩm đã thu hồi.

║Xem thêm: Vận đơn sạch: nội dung và chức năng của Clean B/L trong xuất nhập khẩu

Bước 3: Xử lý sản phẩm

Tại bước này, những sản phẩm bị trả về sau khi đã kiểm tra chất lượng, sẽ tiếp tục được phân nhóm riêng để có các hướng xử lý tiếp theo. Theo đó, các sản phẩm có thể được:

• Phục hồi trở lại (sửa chữa, làm mới hoặc sản xuất lại từ đầu)
• Tái sử dụng hoặc bán lại cho bên thứ ba
• Tiêu hủy hoàn toàn và xử lý rác thải

Bước 4: Phân phối trở lại thị trường

Các sản phẩm bị lỗi sau khi được doanh nghiệp phục hồi sẽ được đưa trở lại thị trường để tiếp tục hành trình sử dụng và được giao đến tay người sử dụng.

Trên đây là tất tần tật những nội dung chi tiết và dễ hiểu nhất về khái niệm dịch vụ hậu cần ngược mà bạn đang tìm kiếm. Nếu còn có bất kỳ câu hỏi, thắc mắc nào về chủ đề thú vị này hoặc có nhu cầu thực hiện vận chuyển hàng hóa đường bộ, đường biển, đường hàng không quốc tế hoặc nội địa, làm thủ tục thông quan Hải Quan, xin giấy tờ,… quý khách hàng hãy liên hệ trực tiếp với chúng tôi, thông qua dòng thông tin bên dưới. Finlogistics luôn sẵn sàng đồng hành cùng với khách hàng trên từng đơn hàng!!!

Thông tin liên hệ:

• Hotline: 0243.68.55555
• Phone/Zalo: 0963.126.995 (Mrs.Loan)
• Email: info@fingroup.vn

Θ Bài viết gợi ý:

• Hướng dẫn sử dụng Seal container trong vận chuyển hàng hóa đường biển
• Phí CIC trong xuất nhập khẩu có những quy định và đặc điểm gì đặc biệt? 
• Tình hình và cơ hội phát triển của Logistics Xanh tại thị trường Việt Nam
• Các bước trong quy trình làm thanh toán T/T và TTR có gì khác nhau?
• Những khái niệm về Supply Chain (chuỗi cung ứng) và Logistics (chuỗi vận chuyển)