EXW là gì? điều kiện giao hàng Ex Works trong Incoterms 2020

Trong hệ thống quy tắc thương mại quốc tế Incoterms 2020, điều kiện EXW (Ex Works) được biết đến là thuật ngữ xác lập trách nhiệm tối thiểu cho người bán và nghĩa vụ tối đa cho người mua. Việc lựa chọn điều kiện này trong hợp đồng ngoại thương thường phản ánh chiến lược kiểm soát chuỗi cung ứng của nhà nhập khẩu, khi quyền định đoạt về chi phí vận chuyển và an toàn hàng hóa được chuyển giao ngay tại kho xưởng của nhà sản xuất. Tuy nhiên, đằng sau sự minh bạch về giá trị hàng hóa tại gốc là những thách thức không nhỏ về nghiệp vụ hải quan tại nước sở tại và rủi ro vận tải nội địa quốc tế. Bài viết sau đây từ đội ngũ chuyên gia Finlogistics (Fingroup) sẽ cung cấp một bản phân tích toàn diện về bản chất, trách nhiệm và giải pháp vận hành tối ưu đối với điều kiện giao hàng EXW cho giai đoạn kinh tế 2025 – 2026.

Định nghĩa chi tiết và bản chất của điều kiện giao hàng EXW

EXW là từ viết tắt của thuật ngữ tiếng Anh Ex Works, có nghĩa là giao hàng tại xưởng. Đây là một trong 11 điều kiện của bộ quy tắc Incoterms do Phòng Thương mại Quốc tế (ICC) ban hành.

EXW là gì?

Điều kiện EXW quy định rằng người bán có trách nhiệm chuẩn bị hàng hóa sẵn sàng tại địa điểm của mình (nhà máy, kho xưởng hoặc một địa điểm chỉ định cụ thể) để người mua tới nhận. Người bán không có nghĩa vụ phải bốc xếp hàng lên phương tiện vận tải do người mua chỉ định và cũng không có trách nhiệm thực hiện các thủ tục hải quan xuất khẩu.

Thuật ngữ Ex Works (Named Place)

Trong các văn bản hợp đồng thương mại, điều kiện này phải luôn đi kèm với một địa danh cụ thể, ví dụ: EXW Amata Industrial Park, Dong Nai, Vietnam (Incoterms 2020). Việc xác định chính xác “Named Place” (Địa điểm chỉ định) là thực thể pháp lý quan trọng để xác định ranh giới trách nhiệm và rủi ro.

Xu hướng áp dụng trong năm 2026

Trong bối cảnh chi phí logistics quốc tế có nhiều biến động vào năm 2026, các nhà nhập khẩu lớn thường ưu tiên mua hàng theo điều kiện EXW để chủ động kiểm soát giá vốn hàng bán (COGS) và lựa chọn đơn vị vận tải (Freight Forwarder) uy tín nhằm tối ưu hóa tiến độ thông quan.

Trách nhiệm của các bên theo quy định Incoterms 2020

Việc phân định trách nhiệm rõ ràng là cơ sở để giải quyết các tranh chấp thương mại phát sinh trong quá trình vận hành chuỗi cung ứng.

Nghĩa vụ của Người bán (Seller)

Theo quy định của Incoterms 2020, người bán chịu áp lực trách nhiệm thấp nhất:

• Chuẩn bị hàng hóa: Cung cấp hàng hóa đúng số lượng, chất lượng theo hợp đồng cùng các chứng từ đi kèm (Invoice, Packing List).

• Địa điểm giao hàng: Đặt hàng hóa dưới quyền định đoạt của người mua tại địa điểm đã thỏa thuận trong thời gian quy định.

• Thông báo: Thông báo kịp thời cho người mua về thời điểm hàng hóa đã sẵn sàng để lấy.

• Hỗ trợ chứng từ: Cung cấp thông tin và hỗ trợ người mua lấy các giấy phép xuất khẩu cần thiết (chi phí và rủi ro này do người mua chịu).

• Kiểm tra và đóng gói: Thực hiện kiểm tra, đóng gói và đánh mã hiệu hàng hóa phù hợp cho việc vận tải.

Nghĩa vụ của Người mua (Buyer)

Người mua đảm nhận vai trò điều hành chính trong điều kiện này:

• Thanh toán tiền hàng: Trả tiền hàng theo đúng quy định trong hợp đồng mua bán.

• Bốc xếp hàng hóa: Chịu chi phí và rủi ro bốc xếp hàng lên phương tiện vận chuyển tại cơ sở của người bán (trừ khi có thỏa thuận khác).

• Vận tải nội địa nước xuất khẩu: Thực hiện việc đưa hàng từ kho người bán ra cảng hoặc sân bay xuất khẩu.

• Thủ tục hải quan xuất khẩu: Tự thực hiện hoặc thuê đơn vị dịch vụ thực hiện khai báo xuất khẩu và đóng các loại thuế/lệ phí tại nước xuất khẩu.

• Vận tải quốc tế: Chịu trách nhiệm hoàn toàn về cước phí hàng không (Air freight) hoặc đường biển (Sea freight).

• Thông quan nhập khẩu: Thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế và lệ phí tại nước nhập khẩu.

>>> Đọc ngay: Incoterms 2020 Là Gì? Chi Tiết 11 Điều Kiện Giao Hàng & Link Tải PDF (Mới Nhất)

Phân chia chi phí và điểm chuyển giao rủi ro trong điều kiện EXW

Hiểu rõ điểm chuyển giao rủi ro là yếu tố cốt lõi để doanh nghiệp quyết định phương án mua bảo hiểm hàng hóa phù hợp.

Điểm chuyển giao rủi ro (Risk Transfer)

Rủi ro về hư hỏng hoặc mất mát hàng hóa được chuyển giao từ người bán sang người mua ngay khi người bán đặt hàng hóa dưới quyền định đoạt của người mua tại địa điểm giao hàng chỉ định. Lưu ý rằng rủi ro chuyển giao trước khi hàng được bốc lên phương tiện vận tải. Nếu trong quá trình bốc hàng xảy ra hư hỏng, trách nhiệm thuộc về người mua.

Cấu trúc chi phí chi tiết cho điều kiện EXW

Trong bài toán kinh doanh, người mua cần hạch toán đầy đủ các khoản chi phí sau để xác định tổng giá trị nhập kho:

• Giá trị hàng hóa tại xưởng (Ex-factory price).

• Phí bốc xếp tại kho người bán (Loading charges).

• Phí vận tải nội địa nước xuất khẩu (Pick-up/Inland trucking).

• Local charges tại nước xuất khẩu: Phí THC, phí chứng từ, phí niêm phong (Seal)…

• Phí hải quan và kiểm tra chuyên ngành nước xuất khẩu.

• Cước vận tải quốc tế (Freight).

• Bảo hiểm hàng hóa (Insurance).

• Local charges tại nước nhập khẩu.

• Thuế nhập khẩu, thuế GTGT và lệ phí hải quan tại Việt Nam.

Ưu điểm và hạn chế của EXW đối với nhà nhập khẩu

Điều kiện EXW mang tính hai mặt, yêu cầu đơn vị nhập khẩu phải có năng lực nghiệp vụ vững vàng hoặc một đối tác logistics chuyên nghiệp.

Lợi thế chiến lược

• Kiểm soát chi phí tuyệt đối: Người mua trực tiếp đàm phán giá vận tải với Freight Forwarder, loại bỏ các khoản lợi nhuận biên mà người bán thường cộng thêm vào giá CIF hoặc CFR.

• Chủ động lịch trình: Nhà nhập khẩu có quyền điều phối thời gian lấy hàng, lựa chọn hãng tàu/hàng không phù hợp với nhu cầu sản xuất kinh doanh nội địa.

• Minh bạch thông tin: Tránh được tình trạng người bán khai báo sai giá trị hàng hóa hoặc sử dụng các đơn vị vận tải kém chất lượng.

Thách thức và rủi ro vận hành

• Thủ tục tại nước sở tại: Việc thực hiện thủ tục hải quan xuất khẩu tại một quốc gia xa lạ là trở ngại lớn nếu không có đại diện tại đó.

• Rủi ro bốc xếp: Người mua phải chịu trách nhiệm nếu hàng hóa hư hỏng trong quá trình bốc lên xe tại xưởng.

• Chi phí phát sinh: Nếu người bán chuẩn bị hàng không đúng tiến độ, người mua vẫn phải chịu chi phí chờ đợi của phương tiện vận tải.

So sánh chi tiết EXW với các điều kiện FCA và FOB

Để tối ưu hóa sự lựa chọn, doanh nghiệp cần so sánh EXW với các thực thể điều kiện phổ biến khác trong Incoterms 2020.

Bảng so sánh trách nhiệm và chi phí

Nội dung	EXW (Ex Works)	FCA (Free Carrier)	FOB (Free On Board)
Bốc hàng lên phương tiện	Người mua	Người bán (nếu tại kho người bán)	Người bán
Thủ tục hải quan xuất khẩu	Người mua	Người bán	Người bán
Vận tải nội địa xuất khẩu	Người mua	Người bán / Người mua (tùy điểm giao)	Người bán
Điểm chuyển giao rủi ro	Tại kho người bán (chưa bốc hàng)	Khi giao hàng cho người chuyên chở	Khi hàng đã lên tàu
Tính phù hợp vận tải	Đa phương thức	Đa phương thức	Đường thủy

>>> xem thêm: FOB Là Gì? Chi Tiết Về Giá FOB, Trách Nhiệm và Cách Tính Trong Xuất Nhập Khẩu 2026

CIF là gì? so sánh CIF và FOB, bẫy chi phí và rủi ro khi nhập khẩu cần tránh

Những lưu ý khi ký kết hợp đồng thương mại theo điều kiện EXW

Để bảo vệ quyền lợi pháp lý và tối ưu hóa vận hành, doanh nghiệp cần lưu ý các khía cạnh sau khi đàm phán hợp đồng:

Xác định chính xác Named Place

Địa điểm giao hàng không nên chỉ ghi chung chung tên thành phố. Cần ghi cụ thể số nhà, tên đường, tên kho xưởng để tránh việc người chuyên chở không tìm được vị trí hoặc phát sinh chi phí vận chuyển nội địa ngoài dự kiến.

Thỏa thuận về bốc xếp hàng hóa

Mặc dù EXW quy định người mua bốc hàng, nhưng trong thực tế, người bán thường có sẵn thiết bị (xe nâng, cẩu). Doanh nghiệp nên quy định thêm điều khoản “EXW Loaded” (người bán hỗ trợ bốc hàng) để làm rõ trách nhiệm hư hỏng trong công đoạn này.

Khả năng thực hiện thủ tục xuất khẩu

Doanh nghiệp nhập khẩu cần xác nhận liệu người bán có sẵn sàng hỗ trợ cung cấp dữ liệu để khai báo hải quan xuất khẩu hay không. Tại một số quốc gia, việc người mua nước ngoài tự đứng tên khai báo xuất khẩu gặp nhiều rào cản pháp lý phức tạp.

Giải pháp vận tải EXW trọn gói từ Finlogistics

Nhận thức được những khó khăn của doanh nghiệp khi mua hàng tại xưởng, Finlogistics (Fingroup) thiết lập hệ sinh thái giải pháp chuyên biệt nhằm đơn giản hóa mọi quy trình logistics quốc tế.

Mạng lưới đại lý toàn cầu (Global Agency Network)

Finlogistics sở hữu mạng lưới đại lý uy tín tại hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Châu Âu, Mỹ…). Điều này cho phép chúng tôi:

• Thay mặt người mua thực hiện khảo sát kho bãi người bán trước khi lấy hàng.

• Điều phối phương tiện vận tải nội địa (Trucking) tại nước sở tại nhanh chóng.

• Giám sát quá trình bốc xếp và đóng gói hàng hóa đúng tiêu chuẩn xuất khẩu.

Nghiệp vụ hải quan nước sở tại chuyên sâu

Chúng tôi giải quyết triệt để rào cản về thủ tục hành chính tại nước xuất khẩu:

• Thực hiện khai báo hải quan xuất khẩu, xin giấy phép xuất khẩu và kiểm dịch tại nước sở tại.

• Tư vấn về thuế xuất khẩu và các quy định đặc thù của nước chủ nhà để doanh nghiệp không bị bất ngờ về chi phí.

Tối ưu hóa chi phí Door-to-Door

Với kinh nghiệm đàm phán cước phí với các hãng tàu và hàng không lớn, Finlogistics cung cấp giải pháp vận chuyển trọn gói từ xưởng người bán đến kho người mua với mức giá cạnh tranh nhất. Doanh nghiệp chỉ cần nhận hàng tại kho Việt Nam, mọi thủ tục trung gian đã có chuyên gia của chúng tôi đảm trách.

Quản trị rủi ro và Bảo hiểm hàng hóa

Chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn bảo hiểm hàng hóa phù hợp với điểm chuyển giao rủi ro của EXW. Trong trường hợp xảy ra sự cố trong quá trình trucking nội địa nước xuất khẩu, Finlogistics sẽ đại diện doanh nghiệp xử lý các thủ tục bồi thường một cách chuyên nghiệp.

Những sai lầm thường gặp khi áp dụng điều kiện EXW

Trong quá trình đồng hành cùng các đơn vị nhập khẩu, Finlogistics nhận diện một số sai lầm mang tính hệ thống cần tránh:

1. Chủ quan về thủ tục xuất khẩu: Nhiều doanh nghiệp tin rằng chỉ cần thuê vận chuyển là xong, nhưng thực tế việc không có tư cách pháp nhân tại nước xuất khẩu khiến việc khai báo hải quan bị đình trệ.

2. Bỏ qua bảo hiểm hàng hóa: Do rủi ro chuyển giao sớm ngay tại kho người bán, hàng hóa rất dễ gặp sự cố trong quá trình vận tải nội địa và bốc xếp. Việc không mua bảo hiểm sẽ khiến nhà nhập khẩu tổn thất nặng nề.

3. Hạch toán thiếu phí Local Charges: Các loại phí tại cảng xuất khẩu (Port charges) thường rất đa dạng và có thể biến động. Nếu không dự toán kỹ, biên lợi nhuận của lô hàng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Câu hỏi thường gặp (FAQ) về điều kiện EXW

1. Người bán có bắt buộc phải làm thủ tục hải quan xuất khẩu trong điều kiện EXW không?

Theo đúng chuẩn Incoterms 2020, người bán không có nghĩa vụ thực hiện thủ tục hải quan xuất khẩu. Tuy nhiên, họ có trách nhiệm hỗ trợ người mua cung cấp các chứng từ liên quan (chi phí do người mua chịu).

2. Tại sao doanh nghiệp FDI tại Việt Nam thường ưu tiên mua hàng theo EXW?

Điều này cho phép các tập đoàn FDI tận dụng hợp đồng vận chuyển toàn cầu (Global Contract) của công ty mẹ để có mức cước phí thấp và kiểm soát chặt chẽ chất lượng vận tải xuyên biên giới.

3. Sự khác biệt lớn nhất giữa EXW 2010 và EXW 2020 là gì?

Về bản chất, EXW không có thay đổi đáng kể giữa hai phiên bản này. Tuy nhiên, Incoterms 2020 nhấn mạnh hơn vào các yêu cầu liên quan đến an ninh vận tải và nghĩa vụ cung cấp thông tin liên quan đến an ninh của cả hai bên.

4. Finlogistics có hỗ trợ kiểm tra hàng hóa tại kho người bán trước khi lấy hàng EXW không?

Có, thông qua hệ thống đại lý tại nước sở tại, Finlogistics hỗ trợ kiểm đếm số lượng, kiểm tra tình trạng đóng gói và chụp ảnh thực tế gửi về cho khách hàng trước khi tiến hành bốc hàng.

Lời kết

Điều kiện giao hàng EXW là một công cụ mạnh mẽ dành cho những nhà nhập khẩu có năng lực quản trị logistics tốt. Việc nắm quyền điều phối vận tải không chỉ giúp minh bạch hóa chi phí mà còn gia tăng tính chủ động cho doanh nghiệp trước những biến động của thị trường toàn cầu.

Tuy nhiên, để hóa giải các rủi ro về thủ tục hải quan nước sở tại và an toàn vận chuyển, việc hợp tác với một đối tác chuyên môn như Finlogistics là bước đi chiến lược. Chúng tôi cam kết mang lại giải pháp vận tải EXW trọn gói, an toàn và tối ưu nhất, giúp doanh nghiệp tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi trong khi mọi rào cản logistics đã được xử lý chuyên nghiệp.